AXİR Kİ, AĞLAT MİLLӘTİ!
Hәr gecә şamdan sora, ey Mollәli
Qoy çırağı qarşüva, aç mәtqәli,
Әqlüvi yığ başuva misli-para,
Nohәni әzbәrlә, doldur anbara,
Çәkmә al bir cüft, rәngi-lәligün,
Әzbәrayi payi-nәhsi Şimri-dun[1]
Ver çilingәr çәrxә çәksin xәncәri,
Bәdha süst eylә Şimri-әbtәri!
Xәncәri tez ver әlinә kafәrin,
Mürdәşu yusun görüm o әllәrin!
Al әlә bir neyzә, ya bir kәrvaşan,
Dur dalıda, ver ağan Şimrә nişan.
Çün alar xәncәr o mәlun dәstinә,
Eylә nәrә eylә ki, xax[2] diksinә!
Bәrk çığır, millәt ayılsın xabidәn,
Ol qәdәr ağlat ki, düşsün tabidәn.
İstisәn ki, tul tapsın mәrsiyә,
Hökm qıl, vursunla başın neyzәyә!
Xalqa tәsir etmәsә bu macәra,
Söylә Şimrә, nәl vursun atlara!
Qәlbi daşdan bәrkdir bu millәtin,
Ağlamazlar. Xeymәgahә sür atın,
Vur, dağıt, yandır xәyami sәrbәsәr,
Bәlkә bu zülm eylәyә xalqa әsәr.
Görsәn olmur, qamçını al dәstüvә,
Eylә vur ki, daşlana qan üstüvә.
Sal әrusi at döşünә bir zaman,
Ta ucalsın әrşә fәryadü fәğan.
Tutmasa mәclis әgәr, ey mәrd kosa,
Şimridәn al xәncәri ver Harisә!
Bağla әtfali-yetimi qol-qola,
Ta desin Kösün xala: "Ey vay, bala!"
Etmәsә bu hәm әsәr bacilәrә,
Müslümü sal damidәn, düşsün yerә.
Bәd çubi-mәnbәrә çal dәstüvü,
Millәti-İranә göstәr şәstüvü!
Qurxusan gәr payeyi-mәnbәr sına,
Qorxma, vur, sınsa, qayıtdırrıq genә!
Gözlәrin gәr varsa aç, gör bir nә var!
Xax yatıb, görsәn әgәr misli davar,
Qamçını çәk, vur Sәkinә başına,
Әmmәsin qәrq eylә tez göz yaşına.
Qorxuram çıxsın yadından sarıban,
Әqlüvi yığ başuva, ey rozәxan!
Bir qılınc parçası tap, ey şeşqulaq,
Xırda barmağın Hüseynin kәs görax!
Xalx vurmur başına, çәkmir havar,
Sәndә yoxdur taqsır, ey Mirzә Qafar!
Pas basar qәlbi könül şad olmasa.
Yәni kәntdә dadü büsdad olmasa.
Müştәri yox çün bә aluyi-qәrә,
Ol cәhәtdәn xәlq әlin vurmur yerә.
Bir yanıqlı söz de ki, xalq ağlasın!
Şimrә bir bel ver, Fәrati bağlasın,
Hökm ver lәşkәr ala sağü solun,
Çәk qılıncı, sal әlәmdarın qolun!
Mәclisi gәrm etmәsә bu sәrgüzәşt,
Düş aşağı, tez gәtir bir danә tәşt.
Xeyzәrani qovza, gәn qoy qışların,
Söylә: Ya movla, nә xoşdur dişlәrin!
Etmәsә bu hәm әvami әşkriz,
Abidi-bimari ver cәlladә tez!
Bir qәdәr zalim Yezidә ver araq,
Tәki vursun başına xalq şaqqaşaq.
Rastuva keçsә o mәrhum hәrmәlә
Söylә: Mәlun, qolların tez çәrmәlә!
Çün Fәrati-ibni-Sәd etmiş qorux,
Qoy kәmanә bir daha üçpәrli ox.
Parçalar çün ox boğazi-Әsğәri,
Sәn dә vur yumruqla sındır mәnbәri.
Qәrq olar millәt kәsalәt dәhrinә,
Min sәmәndi, get Mәdinә şәhrinә,
Boynuva sal şali-әza çün Bәşir,
Nәrә vur sәn әz çigәr-manәndi şir.
Yolda gәlsә rastuva Ümmülbәni,
Kәs qabağın, söylә, ba ahü әnin,
Eylә әşki-çeşm ilә tәr yaylığı:
"Gәlmişәm mәn vermәyә baş sağlığı".
Bu qәdәr var ki, xanım dәr Kәrbala,
Qalmadı ali-әbadәn bir bala!
Ey xanım, çün bitdi Әbbasın işi,
Әlli min boynuyoğun, zalım kişi
Etdilәr qarәt xәyami biltamam,
Qalmadı, bir şahılıq zad, vәssәlam!
Görsәn etmir nalә xәlqi-biәdәb,
Düş aşağı mәnbәr üstәn pürqәzәb,
Al әlә bir ba kifayәt yarmaça,
Kәs qabağın millәtin qoyma qaça,
Hәr ki, gәldi qarşuva vur qorxma, ha!
Seyyidә, mollayә, xanә baxma, ha!....
Müxtәsәr, bazuyә cәm et qüvvәtin,
Kәllәsin әz millәti-biqeyrәtin!
Millәtin sәn baş-qulağın yaxşı eş,
Möcüzü görsәn, vәli axtarma, keş!
Mövcüz şəbistərli
اخیر کی آغلات میللتی
هر گئجه شامدان سورا آی ماللي
قوي چيراغي قارشيوا آچ مقتلي
عقليوي ييغ باشيوا اوندان سورا
سؤزلري ازبرله قالا آنبارا.
چكمه آل بير جفت رنگي لعلگون
از براي پاي نحس شمر دون.
وئر چلنگر چرخه چكسين خنجري
بعدها مست ائيله شمر ابتري.
خنجري تاپشير الينه کافرين
مرده شو يوسون گؤروم او اللرين.
آل اله بير نيزه يا بيرکرواشان
دور داليدا، وئر آغان شمره نشان.
چون آلار خنجر او ملعون دستينه
ائيله فرياد ائيله کي، خخ ديسگينه.
بَرك چيغير ملت آييلسين خوابدن
او قدر آغلات کي ، دوشسون تابدن.
ايسته سن کي، طول تاپسين مرثيه
حكم قيل وورسونلار باشين نيزه يه.
خلقه تأثير ائتمه سه بو ماجرا
سؤيله شمره نعل وورسون آتلارا.
قلبي داشدان برکدير بو ملتين
آغلامازلار، خيمه گاهه سور آتين.
وور داغيت، ياندير خيامي سربسر
بلكه بو ظلم ائيله يه خلقه اثر.
گؤرسن اولمور قامچيني آل دستيوه
ائيله وورآي، داشلانا قان اوستووه.
سال عروسي آت دؤشونه بير زمان
تا اوجالسين عرشه فرياد و فغان.
توتماسا مجلس اي مرد کوسا
شمردن آل خنجري وئر حارسا.
باغلا اطفال يتيمي قول قولا
تا دئسين کوسسون خالا: اي واي بالا.
ائتمه سه بو هم اثر باجي لره
مسلمي آت دامدان دوشسون يئره.
دهره ني آل دستيوه قصاب کيمي
قير قابيرقازسين عمر خطاب کيمي.
چون بضرب دهره دوشدو تابدان
ايكي شقه ائيله آس محرابدان.
قووزا چوب منبره وور دستيوي
ملت ايرانه گؤستر شستيوي.
قورخوسان گر پايه ي منبر سينا
قوخما وور، سينسا قاييتديريق گئنه.
گؤزلرين هامارجا آچ باخ گؤر نه وار
خلقي گؤرسن يوخلاييب مثل ديوار.
تازيانين وور سكينه باشينا
عمه سين غرق ائيله تئز گؤز ياشينا.
قورخورام چيخسين ياديندان ساربان
عقليوي ييغ باشيوا اي روضه خوان.
بير قيلينج پارچاسي تاپ اي شوش قولاق.
خيردا بارماغين حسينين کس گؤراخ.
خلق اگر وورمور باشا، چكمير هاوار.
سنده يوخ تقصير اي ميرزا قافار.
پاس باسار قلبي گؤنول شاد اولماسا.
يعني کتده داد و فرياد اولماسا.
بالشويكلر چونكي آلمير اييده ني.
بهت آپارميش ملتِ غم ديده ني.
لؤلؤنو قويمور اوروسلار تيفليسه.
اوندان اؤترو شور دوشموش مجليسه.
مشتري يوخ چون به آلوي قره
او جهتدن شيعه لر وورمور سره.
بير يانيقلي سؤز دئ آي ، خلق آغلاسين
شمره بير بئل وئر فراتي باغلاسين.
حكم قيل لشكر آلا ساغ و سولون،
چك قيلينجي سال علمدارين قولون.
مجليسي گرم ائتمه سه بو سرگذشت،
حاضير ائتسينلر گرك بير دانه تشت.
ساقييه امر ائيله گزديرسين مئيي،
چالسين هم سازنده لر تارو نئيي.
خيزراني وئر الينه کافرين،
سؤيله يا مولا نه خوشدور ديشلرين.
ائتمه سه بو سؤزده خلقي اشكريز،
عابد بيماري وئر جلاده تئز.
بير قدر ظاليم يزيده وئر عاراق،
تا آي، وورسون جومله خلق شاققاشاق.
راستيوا گئچسه او ظاليم حرمله
سؤيله ملعون قوللارين تئز چيرمالا.
چون فراتي ابن سعد ائتميش قوروق،
قوي کامانه بير عدد اوچ پرلي اوخ.
پارچالار چون اوخ بوغازي اصغري،
سنده وور يومروقلا سيندير منبري.
آغلامير باخ گؤر اگر ملت گئنه،
مين سمندي ، سور مدينه شهرينه،
نعره ايي چك از جگر مانند شير،
بوينووا شال عزا سال چون بَشير.
راستيوا گئچسه خانيم ام البنين،
گؤز ياشين تؤك، سؤيله با آه و انين.
ائيله اشك چشمله ياش يايليغي،
گلميشم چون وئرمگه باش ساغليغي.
بو قدر بيل اي خانيم در کربلا،
قالمادي آل عبادن بير دانا
اي خانيم چون بيتدي عبّاسين ايشي،
الي مين بوينو يوغون ظاليم کيشي.
ائتديلر غارت خيامي بالتمام،
قالمادي بير شاهيليق زاد والسلام.
مجلسه بو قصه هم اود وورماسا،
دوش آشاغي آل اليوه بير عصا.
ييغ ايكي بازويه جمله قوتين
از قافاسين ملت بي غيرتين.
سيده، ملا يه، خانه باخماها،
هرنه گلسه راستيوا وور قورخماها.
سوستالا قول، ايش دوشه گر مشكله،
وئر غصاني معجز آهن ديله.
١٣٤٥ قمري/ ١٣٠٥ شمسي
میرزه علی شبستری
No comments:
Post a Comment