GӘLİNگلین

GӘLİN

Bu xırda qız necә getsin әrin yerin salsın?

Tükәzzibanә dedim: Vermә, qoy hәlә qalsın!

Tükәzziban dedi: Qız mәzhәrül-qәrayibdir,

Oruc-namaz ona doqquz yaşında vacibdir,

Әgәr bu sinnidә qız bilmәyәydi eşq nәdir,

Oxurdu siğeyi-әqdi qıza o molla Qәdir?

 Axund, Tari, peyәmbәrmi çox bilir, ya sәn?

Dedim: Bәli, belәdi, ey Tukәzziban, әhsәn!

Mәni çün eylәdi sakit cavabi-qanuni,

Toy eylәyib, әrә verdim, qızım Hümayuni.

Onu gecә yola saldıq, bәli, çox ağlaşdıq,

Xoruz banına kimi söylәdik, çubuqlaşdıq,

Gecә nә vaxt idi bilmәm ki, qapı sәslәndi,

Tükәzziban dedi: Dur aç ki, yengәlәr gәldi.

Qapı açıldı, gәlib yengәlәr oturdu yerә,

Tükәz dedi: Xalacan, oldumu hәmәn fәqәrә?

Xala verib hәrәkәt başına beş-on dәfә

Dedi: Qızım, nağılım var sәnә beş-on sәhfә.

Müşatә әl-әlә çün verdi qızla damadi,

Müşatә çıxdı, pәs aşiq qapını bağladi.

Beş-on dәqiqә ki, keçdi ucaldı bir nalә,

Zavallı qız çığırırdı misali büzqalә.

Çәkirdi nalә, deyirdi: Gәlin mәni aparın,

Ötür mәni, gedirәm evmizә, sәni tarın!

Qapı açıldı bu әsnadә sәslәnib damad

Deyirdi: Gәl, ana, ehsan evin ola abad!

Qızı götürdü әl üstә misal bir qundaq,

Deyirdi: Bir nәzәr eylә, bu aldığın mala bax!

Ana deyirdi: Bala, sәbr ilәn bişәr halva,

Qucaqla, bas yerә, vermә qulaq bә vaveyla!

Qızı qoyub yerә damәd, annası aldı,

Kәmali-şәfqәtilә boynuna qolun saldı.

Deyirdi: Qız da qaçarmı әrus otağından?

Öpürdü gahi üzündәn, gahi dodağından.

Qızı qucağa alıb qeynana deyir: Kiş-kiş,

Vә doldurub cibinә baldızı noxud-kişmiş,

Nә kiş-kişә, nә noxud-kişmişә baxır bifәhm,

Ayaqların yerә tapdır, deyir ki: Mәn gedirәm!

Bu sözlәr eylәdi mәn binәvanı divanә,

Nәs ağzıma gәlәni söylәdim Tükәzbanә.

Tilu etdi günәş, düşdü qәlb taqәtdәn,

Dedim, durum yatım, azad olum xәyalәtdәn.

Tükәz dә yengәlәr ilә mәәn çıxıb getdi,

Sevindim öz-özümә ki, o getdi, söz bitdi.

Qolu-qıçı uzadıb, başimi mütәkkәyә

Qoyanda, qapını şiddәtlә döydü hәmsayә.

Dedim: Nә var? Dedi: Qız-başaçıq, ayaqyalin

Qaçıb gәlib bizә, dinmә, sәni imami-Hüseyn!

Dedim: Kötәk atanın hәqqidir, nәinki qızın,

Günahı yoxdur o mәzlumәnin, bilirsәn özün.

Gedib gәtirdi qızı, leyk xeyli pәjmürdә

Gözü şişib, saralıb arizi, dilazürdә.

Yetimilәr kimi boynun әyib, pәrişanhal,

Qucaqladım, dedim: Ey novnәhal, hüznü mәlal!

Nә sәndә vardı qәbahәt, bala, nә ananda,

Libasi-şәri geyindi cәhalәt İranda;

Sözün deyәmmәdi azadә anlayan qismәt,

Cәhalәt eylәdi İranı mәrkәzi-bidәt!

Dәrhalәti ki, nümuv etmәyibdi püstani,

"Kәbirdir"-dedi bir tiflә, verdi fitvaniq.

Oxudu siğeyi-әqdin axund bipәrva,

Sәğiri eylәdi bir kәllә qәnd üçün kübra.

Dedi: Salın kәfәni boynuza, deyin şaxsey!

Qafani parçaladı xәlq, söylәdi vaxsey.

O çıxdı mәnbәrә çak eylәdi giribanın,

Cәhalәt eylәdi bәrbad Möcüzün canın!

Mirzə Əli Möcüz şəbistəri

گلین = عروس

بو خیردا قیز نئجه گئتسین ارین یئرین سالسین؟
تکذبانه دئدیم : وئرمه ، قوی هله قالسین
تکذبان دئدی : قیز مظهر الغرایبدیر
اوروج ناماز اونا دوققوز یاشیندا واجیب دیر
اگر بو سین ده قیز بیلمه سئیدی عئشق نه دیر
اوخوردو صیغه عقد هئچ او قیزا موللا قدیر ؟
آخوند تانری ، پیامبری چوخ بیلیر یا سن ؟
دئدیم : بلی بئله دیر ای تکذبان احسن
منی چون ائیلدی ساکت جواب قانونی
توی ائیلییب اره وئردیم قیزیم هومایونی
اونی گئجه یولا سالدیق ولی چوخ آغلاشدیق
خوروز بانلیا کیمی سویله دیک چوپوقلاشدیق
گئجه نه وقتدی بیلمم کی قاپی سه سلندی
تکذبان دئدی : دور آچ کی ینگه لر گلدی
قاپی آچیلدی ، گلیب یئنگه لر اوتوردو یئره
تکذ دئدی : خالاجان اولدومو همان فقره ؟
خالا وئریب حرکت باشینا بئش اون دفعه
دئدی قیزیم ناغیلیم وار سنه بئش اون صفحه
مشاطه ال اله چون وئردی قیزلا دامادی
مشاطه چیخدی پس عاشیق قاپینی باغلادی
یئش اون دقیقه کی کئچدی اوجالدی بیر ناله
زاواللی قیز چیغیریردی مثال بزغاله
چکیردی ناله دئییردی گلین منی آپارین
اؤتور منی ، گئدیرم ائومیزه سنی تانری
قاپی آچیلدی بو آندا سه سله نیب داماد
دئییردی : گل آنا احسان ائوین اولا آباد
قیزی گؤتوردو الینده مثال بیر قونداخ
دئییردی : بیرنظر ائیله بو آلدیغین مالا باخ
آنا دئییردی : بالا صبرینه ن پیشر حالوا
قوجاقلا باس یئره وئرمه قولاق به واویلا
قیزی قویوب یئره داماد ، آناسی آلدی
کمال شفقتیله بوینونا قولون سالدی
دئییردی : قیزدا قاچارمی عروس اتاقیندان ؟
اؤپوردو گاه اوزوندان ، گهی دوداقیندان
قیزی قوجاقا آلیب قاین آنا دئیدی کش – کش
و دولدوروب جیبینه بالدیزی نخود کیشمیش
نه کش – کشه نه نخود کیشمیشه باخیر بی فهم
آیاقلارین یئره تاپدیر دئییرکی من گئدیرم
بو سؤزلر ائیلدی من بینوانی دیوانه
پس آغزیما گلنی سؤیله دیم تکذبانه
طلوع ائتدی گونش دوشدو قلب طاقت دن
دئدیم دوروم یاتیم آزاد اولوم خیالت دن
تکذ ده ینگه لریله معا چیخیب گئتدی
سئویندیم اؤز اؤزومه کی او گئتدی سؤز بیتدی
قولو قیچی اوزادیب باشیمی موتککایه
قویاندا ، قاپینی شیددتله دؤیدو همسایه
دئدیم : نه وار ؟ دئدی : قیز باش آچیق ، آیاق یالین
قاچوب گلیب بیزه ، دینمه سنی امام حسین
دئدیم کوتک آتانین حققی دیر ، نه این کی قیزین
گوناهی یوخدور او مظلومه نین بیلیرسن اؤزون
گئدیب گتیردی قیزی لیک خیلی پژمرده
گؤزو شیشیب ، سارالیب عاریضی دل آزرده
یئتیم لر کیمی بوینون اییب پریشان حال
قوجاقلادیم دئدیم : ای نونهال حزن و ملال
نه سن ده واردی قباحت بالا نه آناندا
لباس شرعی گئییندی جهالت ایراندا
سؤزون دییه نمه دی آزاد آنلایان قیسمت
جهالت ائیله دی ایرانی مرکز بدعت
در حالتیکه نمو ائتمیوبدو پئستانی
کبیردیر ، دئدی بیر طفله وئردی فتوانی
اوخودو صیغه عقدین آخوند بی پروا
صغیری ائیله دی بیر کله قند اوچون کبرا
دئدی سالین کفنی بوینوزا دئیین شاخصی
قفانی پارچالادی خلق سؤیله دی واخصی
او چیخدی منبره چاک ائلدی گریبانین
جهالت ائیله دی بر باد معجزین جانین
شاعر میرزا علی معجز شبستری