CANLI CӘNAZӘجانلي جنازه

CANLI CӘNAZӘ

Mahi-siyam gәldi, mәni saldı möhnәtә,

Ey kaş, gәlmiyәydi oruc bu vilayәtә.

Görsәn, mәhi-mübarәki, saqi, beş-on tәpik

Vur, bәd söylә mәndәn o biarü-qeyrәtә:

Ey mahi-ruzә, ey rәmәzan, ey filan, filan,

Xәlqi gәtirmә tәngә, özün salma qeybәtә!

Get hәr yerә kefindi, vәli gәlmә Tәbrizә,

Yoxdur dәvam mәndә otuz gün kәsalәtә.

İftarı yox, obaşdanı yox binәvәlәrin,

Tәklifi-şaq hәqq elәmәz bibәzaәtә.

İftar üçün kәbab edisәn bir çәrәk әti,

Ey malidar, gәl bizә, bax bir qәnaәtә!

Axşam olanda çölmәyi lәbriz edәr xanım,

Yәni ki, bir çәrәk su tökәr hәfdirәm әtә,

Qәlbi zәif edәr bu qәza, әqli tarümar,

Mәn tapdaram uşaqları, arvad dönәr itә.

Arvad mәnә-yaman, mәn ona-sillәvü tәpik,

Qan eylәri, gәr olmasa hәmsayә vasitә.

Cәngü cidal mahi-mübarәkdә çox olur,

Hәqsiz çıxar fәqir gedә gәr şikayәtә.

Varlı әgәr fәqirin әzә daş ilә başın,

Tәnbih edәr hökumәt o başı cәrahәtә.

"Xәmseyn әlf" ayәsi nazildi şәninә,

Әlhәq bahar günlәri bәnzәr qiyamәtә,

Bir il qalıb әzanә hәlә başı qoy yerә.

Ey binamaz, açma gözün, baxma saәtә!

"Yat, başüvi kәsim!"-desә vaiz, varam, bәli,

Amma yoxam oruc kimi müşkül ibadәtә.

Çay içmәsәm sәhәr gedәrәm ixtiyardәn,

Qoymazla-qoymasınla mәni baği-cәnnәtә!

Mali-yetimi molla yeyir, mәn orucluğu,

Mәn mali-hәqqә bәndәm, o mali-rәiyyәtә.

Ey yar qar, kafәr edirsәn Әlini sәn,

Әylәşmisәn Yezid kimi tәxti-xilafәtә.

Tüllabi yığmısan başuva bir mәram ilә,

Mәxfi deyil mәramin, әmu, zifәrasәtә.

İrzi qalıb eşikdә mühacirlәrin tәmam,

Әmma verir tümәnlәri әshabi-sәrbәtә.

On min tümәn fәqir pulun qoymusan evә,

Tәzvir edib, hәsir salısan sәn imarәtә....

Saqi, dünәn bu vaxtı keçirdim Bәrabdәn.

Düşdü gözüm o sәmtdә bir bikәs övrәtә.

Bimaridi, qәribidi, biixtiyar idi,

Möhtac idi qәzayә, dәvayә, himayәtә.

Mәn müztәrib baxırdım o canlı cәnazәyә,

Ağlardı gözlәrim o pәrişan qiyafәtә.

Bir tәxtәparә tәk qurumuşdu o binәva,

Gördüm o hal ilәn döşәnib xaki-zillәtә.

Zülfün edib niqab saralmış üzarinә,

Başın qoyub daş üstә, gedib xabi-rahәtә.

Şәkli bәyan edirdi ki, bu bir әziz imiş,

Biçarә bir qәza ilә düşmüş bu halәtә,

Hәr kәs ona baxıb dedi: qalmıbdı bunda can,

Mәn dә deyirdim: ömrü yetişmiş nәhayәtә.

Nagah gәtirdi huşә onu taqqataq sәsi,

Açdı gözün yavaşca, mәni saldı heyrәtә.

Bir baxdı hәsrәt ilә, yenә yumdu gözlәrin,

Әydi başın, üzün dayadı sәngi-ibrәtә.

Möcüz: bu sәs nәdir?-dedi; baxdım, dedim ki: heç!

Dövlәtlilәr gedirlә nәmazi-cәmaәtә.

Bir ah çәkdi, şölәsi yandırdı şairi,

Ya rәb, olarmı çarә bu biçarә millәtә!?

 

Mirzə əli şəbistərli  mövcüz

جانلي جنازه

ماه صيام  گلدي، مني سالدي محنته

اي کاش گلمه ييدي اوروج بو ولايته.

گؤرسن مه مبارکي  ، ساقي بئش اون تَپيك

وور، بعد سؤيله مندن او بيعار و غيرته.

اي ماه روزه! اي رمضان! اي فلان فلان،

خلقي گتيرمه تنگه، اؤزون سالما غيبته.

، گئت هر يئره کئفيندي، ولي گلمه سيسبگه

يوخدور دوام منده اوتوزگون کسالته.

افطاري يوخ ، اوباشداني يوخ بينوالارين،

تكليف شاق ائيله مه زحق بي بضاعته.

افطار اوچون کباب ائله ين بير چره ك اتي،

اي مالدار! گل بيزه باخ بير قناعته.

آخشام اولاندا چؤلمه يي لبريز ائده ر خانيم

يعني کي، بير چره ك سو تؤکر هفتديره م اته.

قلبي ضعيف ائده ر بو غذا، هوشو تار مار،

من تاپدارام اوشاقلاري، آرواد دؤنر ايته.

عورت منه يامان، من اونا سيللي و تپيك،

قان ائيله ريك گر، اولماسا همسايه واسيطه.

جنگ و جدال ماه مبارکده چوخ اولار،

حاقسيز چيخار فقير، گئده گر شكايته.

وارلي اگر فقيرين ازه داشيلن باشين،

تنبيه ائده رحكومت او باشي جراحته.

بير گون قازان بضرب  چوماق سينديرار باشين،

ياخشي گون آغلاييبسان او بيچاره ملته.

خمسين الف آيه سي  نازيلدي شانينه

الحق باهار گونلري بنزه ر قيامته.

بير ايل قالير اذانا هله،  قوي باشين يئره،

اي بينماز  آچما گؤزون، باخما ساعته.

يات باشيوي کسيم دئسه واعظ وارام، بلي!

آما يوخا اوروج کيمي موشگول عبادته.

چاي ايچمه سم سحر، گئده رم اختياردان،

قويمازلا قويماسينلا مني باغ جنته.

من زر خريد قول دگيلم  ماه روزه يه،

من نوکرم تيميمه  ، غسلا  ، طهارته.

مال يتيمي ماللا يئيير، من اورجلوغو،

من مال حقه بندم، او مال رعيته.

خاين گؤرنده خاييني، آلني قابارلانار،

من خلوتي گناه ائديره م، او صراحته.

ساقي غريبه ايشدي بو اي، خيلي گولمه لي

وقفي يئيير گوله گوله، آغلير شريعته.

اي يار غار ، کافر ائديرسن عليني سن؟

اگلشميسن عمر کيمي تختِ خلافته.

طلابي ييغميسان باشيوا بير مراميلن

مخفي دگيل  مرامين عمي ذيفراسته

عرضي قاليب ائشيكده مهاجرلرين تامام،

ميرزا وئرير تومنلري اصحاب ثروته.

هر گون او نابكار  ، او جلاد بي امان،

زهر جهالتي  تؤکور اعضاي ملته.

او مين تومن فقير پولون دولدوران جيبه،

تذوير ائديب حصير ساليرسان عمارته؟

ساقي دونن بو وقت کئچيرديم برابدن

دوشدو گؤزوم او سمتده بير بيكس عورته.

بيمار ايدي ، غريب ايدي، بي اختيار ايدي،

محتاج ايدي داوايه، غذايه، حمايته.

من مضطرب باخيرديم او جانلي جنازه يه،

آغلاردي گؤزلريم او پريشان قيافته.

بير تخت پارا تك قوروموشدو او بينوا ،

گؤردوم او بينوا دؤشه نيب خاك ذلته.

زولفون ائديب نقاب سارالميش عذارينا،

باشين قويوب داش اوسته گئديب خوابِ راحته.

شكلي بيان ائديردي آي، بو بير عزيز ايميش،

بيچاره بير قضا ايله  دوشموش بو حالته

هر کس اونا باخاردي دئيه ردي کي، جاني يوخ،

من ده دئييرديم عؤمرو يئتيشميش نهايته.

ناگه  گتيردي هوشا اونو تاققاتاق سسي،

آچدي گؤزون ياواشجا، مني سالدي حيرته

بير باخدي حسرتيله گئنه يومدو گؤزلرين،

ايدي باشين، اوزون دايادي سنگ عبرته.

معجز ! بو سس نه دير؟ دئدي، باخديم دئديم آي: هئچ!

دولتليلر گئديلله نماز جماعته.

بير آه چكدي شعله سي يانديردي شاعري

يارب  اولارمي چاره بو بيچاره ملته.

میرزه علی مؤجز شبسترلی