2010/09/17

BAYRAQبایراق

araz1385
BAYRAQ
B
əxtiyar vahabzadə
Torpağım üstünə kölgələr salan
Mənim varlığımın cilası-bayraq.
Zəfərdən doğulmuş
Göytürkdən qalan
Qurdbaşlı  bayrağın balası bayraq.

Üçrəngli bayrağın kölgəsində mən
Qaraca torpağı vətən görmüşəm.
Zəfər güllərini dövri-qədimdən
Bayraq işığında bitən görmüşəm.
Bayraq mənliyimdir, bayraq kimliyim,
Bayraq-öz yurduma öz hakimliyim.

Harda əcdadımın ayaq izi var,
Bu zəfər bayrağım orda dikəlsin.
Keçdiyi yerlərdə dağlar, yamaclar
Onun hüzuruna salama gəlsin.
Tarixdən qədimdir, zamandan qoca
Mənim bayrağıma sancılan hilal.
Aləmə nur saçdı tarix boyunca
Məbədlər başma tac olan hilal.

Daim ucalasan! Savas günündə
Əsgər silahıyla səni tən görüm.
Yalnız zəfər çalmış şəhid önündə
Səni alqış üçün əyilən görüm.

Aprel, 1998
Bəxtiyar vahabzadə
بایراق
بختیار واهاب‌زاده
تورپاغیم اوستونه کؤلگه‌لر سالان
منیم وارلیغیمین جیلاسی-بای‌راق.
ظفردن دوغولموش
گؤیتورک‌دن قالان
قوردباش‌لی  بایراغین بالاسی بای‌راق.

اوچرنگ‌لی بایراغین کؤلگه‌سینده من
قاراجا تورپاغی وطن گؤرموشم.
ظفر گول‌لرینی دؤوری-قدیم‌دن
بای‌راق ایشیغیندا بیتن گؤرموشم.
بای‌راق منلیگیم‌دیر، بای‌راق کیملیگیم،
بای‌راق-اؤز یوردوما اؤز هاکیملیگیم.

هاردا اجدادیمین آیاق ایزی وار،
بو ظفر بایراغیم اوردا دیکلسین.
کئچدیگی یئرلرده داغ‌لار، یاماج‌لار
اونون حضورونا سلاما گلسین.
تاریخ‌دن قدیم‌دیر، زامان‌دان قوجا
منیم بایراغیما سانجیلان هیلال.
عالمه نور ساچدی تاریخ بویونجا
مبدلر باشما تاج اولان هیلال.

دایم اوجالاسان! ساواس گونونده
عسگر سیلاهییلا سنی تن گؤروم.
یالنیز ظفر چالمیش شهید اؤنونده
سنی آلقیش اوچون اییلن گؤروم.

آپرئل، 1998
بختیار واهاب‌زاده


BAYRAM بایرام

BAYRAM

Bu gün bayram edir qırğız elləri.
Yadın caynağına keçəndən bəri
"Ağ günə çıxıbdır..."
Buna bax, buna!
Sevinir,
fəxr edir qul olduğuna.
Bayrammı?
Kül olsun gözünə, millət!
Zar-zar ağlayasan gərək sən bu gün.
Yüz il bundan əvvəl başın kəsildi.
Öldüyün günündür bu gün, öldüyün!...
Ölür,
Qatilinə "pənahım" deyir,
Qul olduğu günü bayram eyləyir.
2 Noyabr 1963
Bəxtiyar vahabzadə
بایرام

بو گون بایرام ائدیر قیرغیز ائللری.
یادین جایناغینا کئچن‌دن بری
"آغ گونه چیخیب‌دیر..."
بونا باخ، بونا!
سئوینیر،
فخر ائدیر قول اولدوغونا.
بایراممی؟
کول اولسون گؤزونه، میللت!
زار-زار آغلایاسان گرک سن بو گون.
یوز ایل بون‌دان اول باشین کسیلدی.
اؤلدوگون گونون‌دور بو گون، اؤلدوگون!...
اؤلور،
قاتیلینه "پناهیم" دئییر،
قول اولدوغو گونو بایرام ائیلییر.
2 نویابر 1963
بختیار واهاب‌زاده

BAYATILAR بایاتیلار

BAYATILAR

Əzizim dərdə mərdim,
Düşməsin dərdə mərdim.
Mənə dərman neyləsin?
Tifilkən dərd əmərdim.


Bayatilar! Sözə ənbər qatılar,
Damarımda nəbz kimi atılar.
Bayatının atəşindən, odundan
Ürəyimdə neçə tonqal çatılar.

Bayatılar! Sinə dağı, göz dağı,
Məhəbbətin tüstülənən ocağı.
Bir millətin kimliyini bildirən,
Nəfəsindən ləpələnən bayrağı!

Bayatının boyasına boyandım,
Söz - qibləmdir, söz - eşqimdir, söz andım.
Bayatının tilsiminə düşüncə
Vallah şair ölduğuma utandım.

Aprel, 1998.
Bəxtiyar vahabzadə
بایاتی‌لار
بختیار واهابزاده

عزیزیم درده مردیم،
دوشمه‌سین درده مردیم.
منه درمان نئیله‌سین؟
تیفیلکن درد امردیم.

بایاتی‌لار! سؤزه انبر قاتی‌لار،
داماریمدا نبز کیمی آتی‌لار.
بایاتینین آتشین‌دن، اودون‌دان
اورییمده نئچه تونقال چاتی‌لار.

بایاتی‌لار! سینه داغی، گؤز داغی،
مهببتین توستولنن اوجاغی.
بیر میللتین کیم‌لیگینی بیل‌دیرن،
نفه‌سین‌دن لپه‌لنن بایراغی!

بایاتینین بویاسینا بویاندیم،
سؤز - قیبلم‌دیر، سؤز - عشقیم‌دیر، سؤز آندیم.
بایاتینین تیلسیمینه دوشونجه
واللاه شاعر اؤلدوغوما اوتاندیم.

آپرئل، 1998.
بختیار واهاب‌زاده


BAHAR HAVASIYLA باهار هاواسی

BAHAR HAVASIYLA

Qanadlı xəyallar göylərdən endi
Nə çırpıntı qaldı, nə istək, həvəs.
Qocaldım, könlümdən hər şey silindi
Sənin buraxdığın izlər silinməz.

Mənə qısqanardı bir vaxtlar hamı
Könlüm o günləri necə əzizlər.
Təzədən yasadır mənə dünyamı
Ömrümün açdığı cığırı - izlər.

O izlər könlümə çəkilən dağım,
Fərəhim, kədərim, xeyrim, şərimdir.
O izlər - içimdə gizli sığnağım,
Könlümdən süzülən sətirlərimdir.
Ömür yollarımın bir qarışında
Ayrı düsmərnişəm hisslərimdən.
Keçib bu izlərdən ömrün qışında
Bahar havasıyla yaşayıram mən.

Hələ bu dünyada nə qədər sağam,
Mən bu hava ilə yaşayacağam.
Ölərsəm, o izlər yaşanmış ömrün
Ayaq izlərinə dönəcək bir gün.
,
çççğəııııııəııı

23 avqust, 1998
Bəxtiyar vahabzadə
باهار هاواسیلا
بختیار واهابزاده
قانادلی خیال‌لار گؤی‌لردن ائندی
نه چیرپینتی قالدی، نه ایستک، هوس.
قوجالدیم، کؤنلوم‌دن هر شئی سیلیندی
سنین بوراخدیغین ایزلر سیلینمز.

منه قیسقاناردی بیر واخت‌لار هامی
کؤنلوم او گون‌لری نئجه عزیزلر.
تزه‌دن یاسا‌دیر منه دونیامی
اؤمرومون آچدیغی جیغیری - ایزلر.

او ایزلر کؤنلومه چکیلن داغیم،
فرحیم، کدریم، خئیریم، شریم‌دیر.
او ایزلر - ایچیمده گیزلی سیغناغیم،
کؤنلوم‌دن سوزولن سطرلریم‌دیر.
اؤمور یول‌لاریمین بیر قاریشیندا
آیری دوسمرنیشم هیسس‌لریم‌دن.
کئچیب بو ایزلردن اؤمرون قیشیندا
باهار هاواسییلا یاشاییرام من.

هله بو دونیادا نه قدر ساغام،
من بو هاوا ایله یاشایاجاغام.
اؤلرسم، او ایزلر یاشانمیش اؤمرون
آیاق ایزلرینه دؤنه‌جک بیر گون.
،چچچغهییییییهییی

23 آوقوست، 1998
بختیار واهاب‌زاده

BABASI KIMI باباسی کیمی

BABASI KIMI

Mənim bir gözəl
Körpə nəvəm var.
O da Bəxtiyar,
Mən də Bəxtiyar.

Biz baba-nəvə
Adaşıq, adaş.
O, mənə vüqar,
Mən ona sirdaş.

Mən bir ağacam,
Nəvəm qol-budaq.
Mən onun kökü,
O,məndə yarpaq.

Xalqa vuruldum
Mən şair oldum,
Bilmirəm ancaq
O nə olacaq?

Nə olur olsun,
Kim olur olsun,
Babası kimi
Xalqa vurulsun.

1985
Bəxtiyar vahabzadə
باباسی کیمی
بختیار واهابزاده
منیم بیر گؤزل
کؤرپه نوم وار.
او دا بختیار،
من ده بختیار.

بیز بابا-نوه
آداشیق، آداش.
او، منه ووقار،
من اونا سیرداش.

من بیر آغاجام،
نوم قول-بوداق.
من اونون کؤکو،
او،منده یارپاق.

خالقا وورولدوم
من شاعر اولدوم،
بیلمیرم آنجاق
او نه اولا‌جاق؟

نه اولور اولسون،
کیم اولور اولسون،
باباسی کیمی
خالقا وورولسون.

1985
بختیار واهاب‌زاده

AZƏRBAYCAN-TÜRKİYƏ آزربایجان تورکییه

AZƏRBAYCAN-TÜRKİYƏ

(Cavanşir Quliyev musiqi bəstələmişdir)

Bir ananın iki oğlu,
Bir amalın iki qolu.
O da ulu, bu da ulu
Azərbaycan-Türkiyə.

Dinimiz bir, dilimiz bir,
Ayımız bir, ilimiz bir,
Eşqimiz bir, yolumuz bir
Azərbaycan-Türkiyə.

Bir millətik, iki dövlət
Eyni arzu, eyni niyyət.
Hər ikisi cümhuriyyət
Azərbaycan-Türkiyə.

Birdir bizim hər halımız—
Sevincimiz-məlalımız.
Bayraqlarda hilalımız
Azərbaycan-Türkiyə.

Ana yurdda-yuva qurdum,
Ata yurda könül verdim.
Ana yurdum, ata yurdum
Azərbaycan-Türkiyə.

20 март, 1996
Bəxtiyar vahabzadə
آذربایجان-تورکییه
بختیار واهابزاده
(جاوانشیر قولیئو موسیقی بستلمیش‌دیر)

بیر آنانین ایکی اوغلو،
بیر آمالین ایکی قولو.
او دا اولو، بو دا اولو
آذربایجان-تورکییه.

دینیمیز بیر، دیلیمیز بیر،
آییمیز بیر، ایلیمیز بیر،
عشقیمیز بیر، یولوموز بیر
آذربایجان-تورکییه.

بیر میللتیک، ایکی دؤولت
عینی آرزو، عینی نیت.
هر ایکی‌سی جومهوریت
آذربایجان-تورکییه.

بیردیر بیزیم هر هالیمیز
سئوینجیمیز-ملالیمیز.
بای‌راق‌لاردا هیلالیمیز
آذربایجان-تورکییه.

آنا یورددا-یووا قوردوم،
آتا یوردا کؤنول وئردیم.
آنا یوردوم، آتا یوردوم
آذربایجان-تورکییه.

20 март، 1996
بختیار واهاب‌زاده


AXI, DÜNYA دونیا فیرلانیر

AXI, DÜNYA FIRLANIR

Vaxtın dəyirmanında daş əridi, qum oldu,
Tarixə atdığıımız qayıtdı, lüzum oldu.
Dünənin həqiqəti bu gün tərs yozum oldu,
Niyə də yozulmasın, axı, dünya fırlanır.

Çox ovlaqlar içində çox ovları ovladım,
Aşıb-daşan arzumu mən artıq cilovladım.
Mən atamı ötmüşəm, məni ötür övladım,
Bu, belə də olmalı, axı, dünya fırlanır.

Dünən düz sandığımı bu gün əyri sanıram.
Bəzən olur, özümdən özüm oğurlanıram.
Hər il başqa arzunun başına fırlanıram,
Niyə də fırlanmayım, axı, dünya fırlanır...

Çox əyilən görmüşəm, əyilməyən başları.
Sular duruldu, gördük dibindəki daşları
Ünvanmı dəyişdi dünənin alqışları;
Niyə də dəyişməsin, axı, dünya fırlanır...

Necə dönür bu dövran, necə dönür bu gərdiş,
Tazılarm üstünə dovşanlar da gülərmiş.
Dünya bina olandan hər şey dəyişilərmiş,
Dəyişməsin neyləsin, axı, dünya fırlanır.

əbədini dünyada mən əbədi sanmadım,
Bir atəşə tutuşdum, min atəşə yanmadım,
Bütlər gəldi və getdi, birinə inanmadım
Niyə inanmalıyam, axı, dünya fırlanır.

Fırlandıqca bu dünya, yox da dönüb var olur,
Quruyan çeşmələrdən sular yenə car olur.
Bu dünyanm xeyri də, şəri də təkrar olur,
Niyə təkrar olmasın? Axı, dünya fırlanır.

Min-min illər bu dünya beləcə fırlansa da,
Bir yuvanın bülbülü min budağa qonsa da,
Aylar, illər, fəsillər bir-birini dansa da,
Dəyişməzdir əqidəm, çox da dünya fırlanır,

Nə qədər istəyirsə, min o qədər fırlana,
Qarşıma gah şər çıxa, gah xeyir dığırlana.
Çərxi-fələk istəyir lap dolana tərsinə,
əqidəmi heç nəyə dəyişmərəm mən yenə.

5 oktyabr, 1985.
Bəxtiyar vahabzadə
آخی، دونیا فیرلانیر
بختیار واهابزاده
واختین دییرمانیندا داش اریدی، قوم اولدو،
تاریخه آتدیغییمیز قاییتدی، لوزوم اولدو.
دونه‌نین حقیقتی بو گون ترس یوزوم اولدو،
نیه ده یوزولماسین، آخی، دونیا فیرلانیر.

چوخ اوولاق‌لار ایچینده چوخ اوولاری اوولادیم،
آشیب-داشان آرزومو من آرتیق جیلوولادیم.
من آتامی اؤتموشم، منی اؤتور اؤولادیم،
بو، بئله ده اولما‌لی، آخی، دونیا فیرلانیر.

دونن دوز ساندیغیمی بو گون ایری سانیرام.
بزن اولور، اؤزوم‌دن اؤزوم اوغورلانیرام.
هر ایل باشقا آرزونون باشینا فیرلانیرام،
نیه ده فیرلانماییم، آخی، دونیا فیرلانیر...

چوخ اییلن گؤرموشم، اییلمه‌ین باش‌لاری.
سولار دورولدو، گؤردوک دیبین‌دکی داش‌لاری
اونوانمی دییشدی دونه‌نین آلقیش‌لاری؛
نیه ده دییشمه‌سین، آخی، دونیا فیرلانیر...

نئجه دؤنور بو دؤوران، نئجه دؤنور بو گردیش،
تازیلارم اوستونه دووشان‌لار دا گولرمیش.
دونیا بینا اولان‌دان هر شئی دییشیلرمیش،
دییشمه‌سین نئیله‌سین، آخی، دونیا فیرلانیر.

ابدینی دونیادا من ابه‌دی سانمادیم،
بیر آتشه توتوشدوم، مین آتشه یانمادیم،
بوت‌لر گلدی و گئتدی، بیرینه اینانمادیم
نیه اینانما‌لییام، آخی، دونیا فیرلانیر.

فیرلاندیقجا بو دونیا، یوخ دا دؤنوب وار اولور،
قورویان چئشمه‌لردن سولار یئنه جار اولور.
بو دونیانم خئیری ده، شرعی ده تکرار اولور،
نیه تکرار اولماسین؟ آخی، دونیا فیرلانیر.

مین-مین ایللر بو دونیا بئله‌جه فیرلانسا دا،
بیر یووانین بولبولو مین بوداغا قونسا دا،
آیلار، ایللر، فسیل‌لر بیر-بیرینی دانسا دا،
دییشمزدیر اقیدم، چوخ دا دونیا فیرلانیر،

نه قدر ایستییرسه، مین او قدر فیرلانا،
قارشیما گاه شر چیخا، گاه خئییر دیغیرلانا.
چرخی-فلک ایستییر لاپ دولانا ترسینه،
اقیدمی هئچ نیه دییشمرم من یئنه.

5 اوکتیابر، 1985.
بختیار واهاب‌زاده

ANAM ÖLDÜMÜ? آنام اولدومو

ANAM ÖLDÜMÜ?

Nə tez əllərini üzdün dünyadan,
Balanı tək qoyub hara getdin sən?
Necə yox olurmuş bir anda insan,
Elə bil dünyada heç yox imişsən.

Günəş qürub etdi... otaq qaraldı,
Bir anda yox oldun sən xəyal kimi.
İndi düşünürəm: Səndən nə qaldı,
Könlümdə xatirən qara xal kimi.

Məni boya-başa yetirdin, ana
Bizə borclu bildik hər zaman səni.
Sən məni dünyaya gətirdin, ana,
Mənsə yola saldım dünyadan səni.

Sən mənə beşikdə laylay çalmısan
Bu gün laylay çalım sənə məndəmi?
Sənin şirin-şirin laylalarmı
Mən sənə qaytarım cənazəndəmi?

"Yuxun şirin olsun" - deyərdin mənə,
"Yuxun şirin olsun" - deyimmi sənə?
Gərək mən başına dönəm-dolanım,
Məni həyat üçün yatıran anam,
Söylə ölümçün
Necə yatırım
Səni mən bu gün?

Bu necə dünyadır, anlamıram mən,
Cilvəsi cürbəcür, rəngi cürbəcür
Dünən nəfəsiylə səni isidən
Bu gün buza dönüb, daşa dönübdür.

Bu necə dünyadır,
İnsan oğlunun
Xəyalı göydədir, özü yerdədir,
Sağ ikən çiynində həyatın yükü,
Öləndə cəsədi çiyinlərdədir...
Bu necə dünyadır, bu necə dünya,
Ölümü həqiqət, həyatı röya.

Dərdimin, qəmimin səndin ortağı, .
Niyə üz döndərdin, bəs niyə məndən?
"Dərdin mənə gəlsin!" - deyərdin axı,
Niyə dərd caladın dərdimə bəs sən?..

Anam, heç kəs səni incitməmişdir,
Mən səni,
mən səni incidən qədər.
İndi kimə açım dərdimi bir-bir,
Kim mənim dərdimə yanar sən qədər?

Evin hər küncündə görünür yerin.
Gözüm axtarcıdır, ana, ay ana,
"Nənəm hanı?" - deyir körpə Azərin,
Mən nə cavab verim, ona, ay ana?
Bilmirəm, bilmirəm bu ölüm nədir, Həyat var ikən?
Nəfəsin, ay anam, hələ evdədir,
Özün yer altında daşa dönmüsən.

Bu gün yeddin oldu...
anam, yeddi gün,
Bizimlə bərabər ağlar otaqlar.
Sənə,
yalnız sənə,
sənə deməkçün
Könlümdə nə qədər mənim sözüm var.

"Kimləri çağıraq bu gün yeddiyə?"
Xalalar, bacılar soruşur məndən.
Anamdan soruşaq, o bilər deyə,
Sənin otağına üz tuturam mən.

Anam, tapşırıldın ana torpağa,
Bu ölüm, sinəmə çəkdi dağ mənim.
Sən mənim arxamda bənzərdin dağa,
Elə bil arxamdan uçdu dağ mənim.

Qızımın adıdır sənin öz adın.
Bu da göz dağıdır mənə bu gün də.
Son dəfə sən mənə baxıb ağladın,
Surətim məzara getdi gözündə...

Ömrü başa vurdun altmış yaşında.
Altmışın üstündə durub yaşın da.
Artıq sənin üçün dayanan zaman
Mənimçün dolanır...
Gün olur axşam.
Vaxt keçir, sən məndən uzaqlaşırsan,
Mən sənə günbəgün yaxmlaşıram.

Fevral, 1963.
Bəxtiyar vahabzadə
آنام اؤلدومو؟
بختیار واهابزاده
نه تئز اللرینی اوزدون دونیا‌دان،
بالانی تک قویوب هارا گئتدین سن؟
نئجه یوخ اولورموش بیر آندا اینسان،
ائله بیل دونیادا هئچ یوخ ایمیشسن.

گونش قوروب ائتدی... اوتاق قارالدی،
بیر آندا یوخ اولدون سن خیال کیمی.
ایندی دوشونورم: سن‌دن نه قالدی،
کؤنلومده خاطرن قارا خال کیمی.

منی بویا-باشا یئتیردین، آنا
بیزه بورج‌لو بیلدیک هر زامان سنی.
سن منی دونیایا گتیردین، آنا،
منسه یولا سالدیم دونیا‌دان سنی.

سن منه بئشیکده لایلای چالمیسان
بو گون لایلای چالیم سنه مندمی؟
سنین شیرین-شیرین لایلالارمی
من سنه قایتاریم جنازندمی؟

"یوخون شیرین اولسون" - دئیردین منه،
"یوخون شیرین اولسون" - دئییممی سنه؟
گرک من باشینا دؤنم-دولانیم،
منی حیات اوچون یاتیران آنام،
سؤیله اؤلومچون
نئجه یاتیریم
سنی من بو گون؟

بو نئجه دونیا‌دیر، آنلامیرام من،
جیلوه‌سی جوربجور، رنگی جوربجور
دونن نفسیله سنی ایسی‌دن
بو گون بوزا دؤنوب، داشا دؤنوب‌دور.

بو نئجه دونیا‌دیر،
اینسان اوغلونون
خیا‌لی گؤیده‌دیر، اؤزو یئرده‌دیر،
ساغ ایکن چینینده حیاتین یوکو،
اؤلنده جسه‌دی چیگین‌لرده‌دیر...
بو نئجه دونیا‌دیر، بو نئجه دونیا،
اؤلومو حقیقت، حیاتی رؤیا.

دردیمین، قمیمین سندین اورتاغی، .
نیه اوز دؤندردین، بس نیه من‌دن؟
"دردین منه گلسین!" - دئیردین آخی،
نیه درد جالادین دردیمه بس سن؟..

آنام، هئچ کس سنی اینجیتممیش‌دیر،
من سنی،
من سنی اینجی‌دن قدر.
ایندی کیمه آچیم دردیمی بیر-بیر،
کیم منیم دردیمه یانار سن قدر؟

ائوین هر کونجونده گؤرونور یئرین.
گؤزوم آختارجی‌دیر، آنا، آی آنا،
"ننم هانی؟" - دئییر کؤرپه آذرین،
من نه جاواب وئریم، اونا، آی آنا؟
بیلمیرم، بیلمیرم بو اؤلوم ندیر، حیات وار ایکن؟
نفه‌سین، آی آنام، هله ائوده‌دیر،
اؤزون یئر آلتیندا داشا دؤنموسن.

بو گون یئددین اولدو...
آنام، یئددی گون،
بیزیمله برابر آغلار اوتاق‌لار.
سنه،
یالنیز سنه،
سنه دئمکچون
کؤنلومده نه قدر منیم سؤزوم وار.

"کیم‌لری چاغی‌راق بو گون یئددییه؟"
خالا‌لار، باجی‌لار سوروشور من‌دن.
آنام‌دان سوروشاق، او بیلر دئیه،
سنین اوتاغینا اوز توتورام من.

آنام، تاپشیریلدین آنا تورپاغا،
بو اؤلوم، سینمه چکدی داغ منیم.
سن منیم آرخامدا بنزردین داغا،
ائله بیل آرخام‌دان اوچدو داغ منیم.

قیزیمین آدی‌دیر سنین اؤز آدین.
بو دا گؤز داغی‌دیر منه بو گون ده.
سون دفعه سن منه باخیب آغلادین،
صورتیم مزارا گئتدی گؤزونده...

اؤمرو باشا ووردون آلتمیش یاشیندا.
آلتمیشین اوستونده دوروب یاشین دا.
آرتیق سنین اوچون دایانان زامان
منیمچون دولانیر...
گون اولور آخشام.
واخت کئچیر، سن من‌دن اوزاقلاشیرسان،
من سنه گونبگون یاخملاشیرام.

فئورال، 1963.
بختیار واهاب‌زاده