NAĞIL – HƏYAT ناغیل – حیات

NAĞIL – HƏYAT

Anam olsan belə, ay anam, xeyli,
Səndən gileyliyəm, səndən gileyli...
Sən duymaq, düşünmək öyrətdin mənə,
Duyub-düşünməkdən azad olaydım.
Danışmaq öyrətdin sən öz körpənə
Nola, mən anadan lal doğulaydım.

Dilini bir ilə öyrəndim... nahaq!..
Öz dilim özümə kəsilib yağı.
Bütün ömrüm boyu çalışdım, ancaq
Öyrənə bilmədim danışmamağı...
Başıma bəladır mənim öz dilim,
Dənizəm, üzümə durub sahilim.

Yerimək öyrətdin tutub əlimdən,
Dolaşdım aranı, dolaşdım dağı.
Balana yerimək öyrədincə sən,
Gərək öyrədəydin yıxılmamağı...

Fikirlər yığılır beynimdə qat-qat,
Cavablar qorxulu, suallar-yasaq.
Həyatı qanana ögeydir həyat,
Onu qanmayana doğmadır ancaq.

Məni incidirlər bəzən qəsd ilə,
Ertəsi hər şeyi unuduram mən.
Girəvə düşəndə zalimə belə
Zülm edib, kam almaq gəlmir əlimdən.

Ana, quduzlaşır həyat, ilbəil,
Dalayır puç olan ümidlərimi.
Niyə isti deyil, mehriban deyil
Bu amansız həyat qucağın kimi?..
Hardasan, ay ana, bir gəl, mən yenə
Bəlalı başımı qoyum dizinə.
Mənə nağıl danış, dayansın anlar,
Görüm, nağıldakı o qəhrəmanlar
Cütbaşlı divləri nə təhər yıxır,
Nə təhər gizlənib, tilsimdən çıxır.

Bir danış, hardadır, görüm səadət?
Bizim yurdumuza o niyə gəlməz?
Danış, danış görüm, Məlik Məhəmməd
Zülmətdən işığa necə çıxdı bəs?

Danışma, ay anam, danışma, kiri,
Beynimə batmayır bu əfsanələr.
Divlər görmüşəm ki, nağıl divləri,
Onların yanında toyuğa bənzər.

Nadanlar görmüşəm, öz yolundakı
Dikə eniş deyir, düzə dik deyir.
Tülkülər görmüşəm, öz qolundakı
Dəmir zəncirlərə bilərzik deyir.

Atasını söyən, yada baş əyən
Rəhbərlər görmuşəm, qəddar, amansız.
Tikana gül deyən, gülə kol deyən
Qarılar görmüşəm dinsiz, imansız.

Quldurlar görmüşəm, özgə yer deyil,
Yurdunu talayıb, asudə yatmış.
Tacirlər görmüşəm, simuzər deyil,
“Malades” sözünə Vətəni satmış.

Dünyanı biləndən, duyandan bəri
Mənim gözlərimdən düşüb həyat da.
Nağılda gördüyüm qorxunc şeyləri,
Həyatda görmüşəm, anam, həyatda.

Yanvar, 1964 – may, 1965

ناغیل – حیات

آنام اولسان بئله، آی آنام، خئی‌لی،

سن‌دن گیلئی‌لییم، سن‌دن گیلئی‌لی...

سن دویماق، دوشونمک اؤیرتدین منه،

دویوب-دوشونمک‌دن آزاد اولایدیم.

دانیشماق اؤیرتدین سن اؤز کؤرپنه

نولا، من آنا‌دان لال دوغولایدیم.

دیلینی بیر ایله اؤیرندیم... ناهاق!..

اؤز دیلیم اؤزومه کسیلیب یاغی.

بوتون اؤمروم بویو چالیشدیم، آنجاق

اؤیرنه بیلمدیم دانیشماماغی...

باشیما بلا‌دیر منیم اؤز دیلیم،

دنیزم، اوزومه دوروب ساحلیم.

یئریمک اؤیرتدین توتوب علیم‌دن،

دولاشدیم آرانی، دولاشدیم داغی.

بالانا یئریمک اؤیردینجه سن،

گرک اؤیردیدین ییخیلماماغی...

فیکیرلر ییغیلیر بئینیمده قات-قات،

جاواب‌لار قورخولو، سوال‌لار-یاساق.

حیاتی قانانا اؤگئی‌دیر حیات،

اونو قانمایانا دوغما‌دیر آنجاق.

منی اینجی‌دیرلر بزن قصد ایله،

ائرته‌سی هر شئیی اونودورام من.

گیروه دوشنده ظالمه بئله

ظلم ائدیب، کام آلماق گلمیر علیم‌دن.

آنا، قودوزلاشیر حیات، ایلبیل،

دالاییر پوچ اولان اومیدلریمی.

نیه ایستی دئییل، مئهریبان دئییل

بو آمان‌سیز حیات قوجاغین کیمی؟..

هارداسان، آی آنا، بیر گل، من یئنه

بلا‌لی باشیمی قویوم دیزینه.

منه ناغیل دانیش، دایانسین آنلار،

گؤروم، ناغیل‌داکی او قهرمان‌لار

جوتباش‌لی دیو‌لری نه تهر ییخیر،

نه تهر گیزلنیب، تیلسیم‌دن چیخیر.

بیر دانیش، هاردا‌دیر، گؤروم سادت؟

بیزیم یوردوموزا او نیه گلمز؟

دانیش، دانیش گؤروم، ملیک محمد

زولمت‌دن ایشیغا نئجه چیخدی بس؟

دانیشما، آی آنام، دانیشما، کیری،

بئینیمه باتماییر بو افسانه‌لر.

دیو‌لر گؤرموشم کی، ناغیل دیو‌لری،

اونلارین یعنیندا تویوغا بنزر.

نادان‌لار گؤرموشم، اؤز یولون‌داکی

دیکه ائنیش دئییر، دوزه دیک دئییر.

تولکولر گؤرموشم، اؤز قولون‌داکی

دمیر زنجیرلره بیلرزیک دئییر.

آتاسینی سؤین، یادا باش این

رهبرلر گؤرموشم، قددار، آمان‌سیز.

تیکانا گول دئین، گوله کول دئین

قاری‌لار گؤرموشم دین‌سیز، ایمان‌سیز.

قول‌دورلار گؤرموشم، اؤزگه یئر دئییل،

یوردونو تالاییب، آسوده یاتمیش.

تاجیرلر گؤرموشم، سیموزر دئییل،

“مالادئس” سؤزونه وطنی ساتمیش.

دونیانی بیلن‌دن، دویان‌دان بری

منیم گؤزلریم‌دن دوشوب حیات دا.

ناغیلدا گؤردوگوم قورخونج شئی‌لری،

حیاتدا گؤرموشم، آنام، حیاتدا.

یانوار، 1964 – مای، 1965